Author: Θωμάς Ξωμερίτης

Οι πρόγονοι των Χόχοκαμ (“αυτών που χάθηκαν για πάντα”) μετανάστευσαν πριν από 2300 χρόνια από το Μεξικό στα βόρεια της ερήμου Σονόρα, στην Αριζόνα κοντά στο σημερινό Φοίνιξ. Με το πέρασμα του χρόνου απλώθηκαν από την πεδιάδα του ποταμού Σαλτ και σε άλλες κοιλάδες της ερήμου: του Χίλα, του Σάντα Κρούζ, του Βέρντε. Αποτελούν το μεξικανικό σύνδεσμο της αρχαιολογίας των νοτιοδυτικών πολιτειών των ΗΠΑ, εισάγοντας μεσοαμερικανικά πολιτισμικά στοιχεία όπως τα γήπεδα, τους τεχνητούς γήλοφους με τις τελετουργικές πλατφόρμες, την αγγειοπλαστική, τα ειδώλια, την αποτέφρωση των νεκρών.

Μεγάλη η γνώση τους στην κατασκευή αρδευτικών καναλιών, η οποία άλλαξε σε σημεία την όψη της ερήμου. Στην περίοδο της ακμής των Χόχοκαμ, πριν από 1200 με 900 χρόνια, το συνολικό μήκος των καναλιών ξεπερνούσε τα 900 χιλιόμετρα. Οι Πίμα, οι ιστορικοί απόγονοί τους, σαν ήθελαν να σκάψουν κανάλι που να φέρνει νερό σε πολλές κοινότητες, επέλεγαν συντονιστή ο οποίος επέβλεπε κι αποφάσιζε για την πορεία του έργου.

Το 1694 ο Ιησουίτης ιεραπόστολος Ευσέβιο Κίνο αντίκρισε την Κάζα Γκράντε, το χαρακτηριστικότερο κτίσμα του “χρυσού αιώνα της νότιας Αριζόνας”. Τότε που οι Χόχοκαμ δέχτηκαν την επιρροή των Ανασάζι από τα βόρεια κι έκτισαν οχυρωμένους οικισμούς με πολυώροφα κτίρια. Δενδροχρονολόγηση των κορμών πεύκου ποντερόσα που χρησιμοποιήθηκαν για τα δοκάρια έδειξε ότι η Κάζα Γκράντε κτίστηκε πριν από 650 χρόνια. Η μεταφορά τους έγινε από βουνά, 100 χιλιόμετρα ανατολικά, ενώ κανάλι μήκους 26 χιλιομέτρων εξασφάλιζε νερό από τον ποταμό Χίλα στον οικισμό.

Κανείς δεν ξέρει το σκοπό του οικοδομήματος. Δύο ανοίγματα στο δυτικό τοίχο ευθυγραμμίζουν το κέντρο του τρίτου ορόφου με το σημείο που δύει ο ήλιος το χειμερινό και θερινό ηλιοστάσιο.

Ίσως το Μεγάλο Σπίτι ήταν ο μετρονόμος που βηματοδοτούσε τη ζωή των Χόχοκαμ απ’ το ρυθμό των εποχών και του ουρανού.

Ο χρυσός αιώνας.

Για λίγο, αφού ο οικισμός εγκαταλείφθηκε εκατό μόλις χρόνια από το κτίσιμό του.

O Άρχοντας της Μικτλάν, του τόπου των Νεκρών των Αζτέκων, είναι ο Θεός του Θανάτου, ο Μικτλαντεκούτλι, ο οποίος δεν τους τρόμαζε.

Οι σύγχρονοι Μεξικανοί, όπως και οι πρόγονοί τους, συνεχίζουν να μαζεύονται για να τον τιμήσουν στα νεκροταφεία την Ημέρα των Νεκρών. Στις 1 και στις 2 του Νοέμβρη, παρέα με τους παλιούς αγαπημένους.

Κοινή η δοξασία για την ύπαρξη ενός Κόσμου των Λουλουδιών, όχι μόνο ανάμεσα στους Αζτέκους αλλά και σε άλλες εθνότητες Ιθαγενών Αμερικανών στα κεντρικά και στα βόρεια της ηπείρου. Στον κόσμο αυτό οι ζωντανοί επικοινωνούν με τα πνεύματα των προγόνων κυρίως με τη διαμεσολάβηση ενθεογόνων φυτών.

Το τι θα απογίνει ο νεκρός σαν περάσει στον άλλο κόσμο δεν το καθορίζει το πώς έζησε αλλά το πώς πέθανε. Οι μαχόμενοι έγιναν πεταλούδες ή κολίβρια που πετούν γύρω από τον ήλιο, το ίδιο και οι μανάδες που πέθαναν στη γέννα ενώ τα νεκρά νήπια βυζαίνουν από δέντρα.

Οι υπόλοιποι, οι θανόντες σιωπηρά και άσκοπα, χάνονται στο δρόμο, ξεθωριάζουν βαδίζοντας προς τη Μικτλάν.

Λουλούδια και κεριά στολίζουν τα νεκροταφεία στο Μεξικό την Ημέρα των Νεκρών. Ο ταγέτης ο ορθοφυής, η καλέντουλα,

Στα μέρη μου, στο μονοπάτι του Οκτώβρη και του Νοέμβρη που πάλιωσε, τα κολχικά.

Ένα άρθρο στο MIT Technology Review αναφέρεται στην πρόσφατη δημοσίευση για ανίχνευση φωσφίνης στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, χημικού που μπορεί να έχει βιογενή προέλευση. Συγκεκριμένα το κείμενο αναφέρεται σε άλλες δημοσιεύσεις οι οποίες αμφισβητούν τις ενδείξεις ύπαρξης φωσφίνης εκεί. Σύμφωνα με το άρθρο η διαδικασία αμφισβήτησης είναι αναμενόμενη, φυσιολογική για τον τρόπο που λειτουργεί η επιστήμη.

Το καλοκαίρι, σε συζήτηση με φίλους, αμφισβήτησα τον τρόπο που γίνονταν οι δειγματοληψίες για το νέο κορωνοϊό με τα τεστ στο λιμάνι κατά την επιστροφή των παραθεριστών από τα νησιά. Μου είχε φανεί επιλεκτικός, στοχευμένος, ότι τα αποτελέσματα εξυπηρετούσαν συγκεκριμένο “αφήγημα” την ώρα που έβλεπα τις φωτογραφίες στο διαδίκτυο με το στρίμωγμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, με τους επιβάτες με τις μάσκες.

Όποιος έχει κάποια σχέση με θετικές επιστήμες το πιθανότερο κατέχει μια βασική γνώση για το πως πραγματοποιείται μια δειγματοληψία. Δεν είναι ανάγκη να είναι επιδημιολόγος. Με είχε ξενίσει και το επιχείρημα ότι οι δειγματοληψίες στο λιμάνι θα πραγματοποιούνταν και για λόγους ευαισθητοποίησης του κοινού – ρόλος για φυλλάδια, τηλεοπτικά σποτάκια ή το διαδίκτυο. Και αυτό βασική γνώση όταν σχεδιάζεις ένα πρόγραμμα: η δειγματοληψία ανήκει στις προπαρασκευαστικές δράσεις. Η ευαισθητοποίηση κεφάλαιο από μόνο του, ξεχωριστό.

Οι φίλοι έκριναν τα λεγόμενά μου αποφασίζοντας ότι κάνω φτηνή αντιπολίτευση.

Δεν αμφισβητώ την πανδημία, την επικινδυνότητα του κορωνοϊού. Αλλά θα ήθελα να δω, από την αρχή, περισσότερο σύστημα στα τεστ. Ανάμεσα σε άλλα μια κατανομή που αντανακλά στοιχειωδώς τις καθημερινές δραστηριότητες των πολιτών, μοριακά τεστ σε συνδυασμό με τεστ ανίχνευσης αντισωμάτων (όσο χρόνο κι αν παραμένουν αυτά στον οργανισμό), συσχετισμό των αποτελεσμάτων με τον αριθμό των νεκρών από τον ιό. Επίσης μια σύγκριση της πορείας πλήρωσης των ΜΕΘ στα νοσοκομεία μας με προηγούμενες χρονιές. Στοιχεία που συνοψίζουν, παρουσιασμένα στεγνά στα μέσα ενημέρωσης, κατανοητά κι όχι απλοϊκά, όχι βουτηγμένα στο σιρόπι κηρύγματος και ποιητικής φανφάρας – ιδιαίτερα ενοχλητικής όταν προέρχεται από εμπειρογνώμονες.

Καλοδεχούμενη η ειλικρίνειά τους, το δεν γνωρίζουμε ακόμα. Αλλά στεγνό.

Ζητώ να διαβάσω ή να ακούσω το μαζεμένο – από κάθε μεριά.

Με ενοχλεί να διαβάζω αποφάσεις για μέτρα που μου δείχνουν σε βαθμό αυθαίρετα*, με τον τρόπο που μου φάνηκε αυθαίρετη και η άρση των αυστηρότατων μέτρων εντός βδομάδας προς υποδοχή του τουρισμού στο τέλος της άνοιξης.

Με ενοχλούν τα μπουλετάκια στη σειρά όταν συνοδεύονται από ένα τελευταίο και μαμαδίστικο, το και, βέβαια, πάντα αποστάσεις και προσωπική υγιεινή.

Με ενοχλεί ότι αν εκφράσεις αμφιβολίες περισσότερο από φτηνή αντιπολίτευση θα σου κολλήσουν με ευκολία τη ρετσινιά του αμφισβητία, του συνωμοσιολόγου, του αρνητή της επιστήμης.

Η αμφισβήτηση είναι ο τρόπος που λειτουργεί η ορθολογική σκέψη. Ο φυσιολογικός, ο υγιής.

Ο Ζωγραφάκης έγραψε για τραμπικό σύστημα διακυβέρνησης, για μικρές δόσεις αλήθειας που ως στόχο έχουν να κάνουν τον δέκτη να αισθανθεί δέος, να σαστίσει, και τελικά να σιγήσει.

Και αυτοί που στέκονται από την άλλη μεριά, με κατακερματισμένη αλήθεια, έστω και αν δεν ευθύνονται γι’ αυτό, όταν με ευκολία κολλούν ρετσινιές σε όποιον αμφισβητεί σε δέος, σάστισμα και σίγηση αποσκοπούν.

(*Παραμένουν ανοιχτές υπηρεσίες, όπως τα ξενοδοχεία και τα κομμωτήρια, καθώς -όπως είπε ο πρωθυπουργός- «εκεί τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα ελέγχεται».)

• Και, βέβαια, πάντα αποστάσεις και προσωπική υγιεινή.

-Look, a sink in the living room.
-That’s what the French call a “bidet”.

Διαβάζω στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Αμνηστίας:

Demand Justice for Zak Kostopoulos. Zak Kostopoulos, a queer activist and human rights defender in Greece, died on 21 September 2018 following a violent attack. Zak, also known by his drag stage name Zackie Oh, was a tireless defender of the rights of LGBTI people and HIV-positive persons. It has been more than a year that Zak was murdered, but his death still has not been brought to justice.

Να σημειώσω ότι ο Κωστόπουλος δεν δολοφονήθηκε επειδή ήταν ομοφυλόφιλος ή queer activist ή υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα.

Το γεγονός ότι ο Κωστόπουλος ήταν ομοφυλόφιλος είναι αυτό που μουδιάζει σε αδιαφορία, συγκριτικά με ανάλογα περιστατικά, την αντίδραση μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας η οποία ανασηκώνει τους ώμους.

Ακόμα να κατανοήσω το πώς και γιατί βρέθηκε εγκλωβισμένος κι απελπισμένος στο χρυσοχοείο. Δεν έχει σημασία πλέον αυτό – τουλάχιστον για μένα. Ο Κωστόπουλος ήταν θύμα απαίσιας και άναντρης βίας, απρόκλητης βίας από πολίτες / καταστηματάρχες και από τα αστυνομικά όργανα.

Στο νεκρό κορμί του Κωστόπουλου δεν ανιχνεύθηκε ναρκωτική ουσία. Παρά τη δημόσια φλυαρία για βδομάδες πριν γνωστοποιηθούν τα αποτελέσματα των τοξικολογιών εξετάσεων – φλυαρίας για νοικοκυραίους που έχουν μπουχτίσει από την παραβατικότητα. Παρά τη δημόσια φλυαρία ομοφυλόφιλου ακτιβιστή που βιάστηκε – υπερασπιστής κάθε αδυνάτου – να μιλήσει για πρόβλημα εθισμού σε ουσίες του οροθετικού Κωστόπουλου λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του.

Η σχέση αυτών που ήταν ο Κωστόπουλος δεν ήταν με τις προκαταλήψεις των δολοφόνων του, δεν τις δικαιολογούν, αλλά με την εκ των υστέρων αδιαφορία της πλειοψηφίας αντιμέτωπης με τη δολοφονία του που σιωπηρά δικαιολογεί αυτές τις προκαταλήψεις που κατέληξαν στο φόνο.

Ο Κωστόπουλος θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε που βρέθηκε, ποιος ξέρει γιατί, σε ένα μαγαζί. Δεν πείραξε κανέναν και τίποτα. Απλά βρέθηκε – και απλά τον σκότωσαν.

Εκ των υστέρων μάθαμε ότι ήταν ομοφυλόφιλος, πληροφορηθήκαμε ότι είχε ζήτημα με τη χρήση ουσιών, ότι ήταν οροθετικός. Και τότε γυρίσαμε την πλάτη. Κάτι που υπονοεί ότι βρίσκουμε στην ομοφυλοφιλία του, στον εθισμό του, στην οροθετικότητά του ελαφρυντικό για τους δολοφόνους.

Ανάλογο ελαφρυντικό άφησε στο απυρόβλητο το Χρυσοχοΐδη σαν έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία των εκδιδόμενων γυναικών που βρέθηκαν οροθετικές.

Ο φασισμός, η βία είναι ιδεολογία – είναι και στάση ζωής.

Όσοι επιλεκτικά σηκώνουν τους ώμους του κλείνουν το μάτι.

Το λιμάνι με την κατηφόρα γύρω. Ένα σπίτι με αχυρένια σκεπή, ίσως αυτό αυτό που νοικιάζαμε. Το «Ο Γρύλος ο Τραγουδιστής», ένα Μικρό Κλασσικό Εικονογραφημένο – το εξώφυλλο και τις εικόνες, δεν διάβαζα ακόμα.

Δεν πρέπει να μείναμε στην Κερύνεια για πολύ, κάποιους μήνες τους οποίους θυμάμαι λες και ήταν χρόνια.

Στον Άγιο Επίκτητο αποκτήσαμε την πρώτη τηλεόραση, κάποιοι μήνες κι εκεί.

Οι μήνες ευρύχωροι όπως τα χρόνια όταν βηματίζεις από τα τρία στα τέσσερα.

Από τα Βαρώσια μία η εικόνα – μία μόνη επίσκεψη. Πολύς ήλιος. Η μητέρα μου, εγώ και η αδελφή μου σε μακρύ πεζοδρόμιο δίπλα στην αμμουδιά. Από την άλλη μεριά του δρόμου σειρά από πολυώροφα κτίρια που έδειχναν ψηλά και μου άρεσαν.

Διασχίσαμε το δρόμο, καθίσαμε σε εστιατόριο κάτω από τέντα, η μητέρα μου παραπονέθηκε για τη ζέστη. Ύστερα ήρθε να μας βρει ο πατέρας μου.

Στο “The World without us”,  ο Alan Weisman αφηγήθηκε τί θα απογίνουν τα ανθρώπινα έργα αν εγκαταλείψουμε τον κόσμο σε μια νύχτα. Οι λεωφόροι της Νέας Υόρκης θα μετατραπούν σε ποτάμια, το πλαστικό θα παραμείνει για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν το καταβροχθίσουν βακτήρια, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες θα λιώσουν ή θα αυτοαναφλεγούν και τα χωράφια δάση ή έρημος.

Ένα κεφάλαιο περιγράφει τη νέα πόλη της Αμμοχώστου, τα Βαρώσια. Τη σκασμένη άσφαλτο, την άμμο που σκέπασε τους δρόμους, τα ποντίκια, τα σπασμένα παράθυρα των ξενοδοχείων, τους τοίχους που έπεσαν με δωμάτια να χάσκουν και μέσα φυτρωμένα δέντρα. Φραγκοσυκιές, πικροδάφνες, βοκαμβίλιες έχουν καταπιεί σπίτια, κυκλάμινα θρυμμάτισαν το τσιμέντο στα πεζοδρόμια, μπουγάδες ξέμειναν στο σύρμα και παρέμειναν για καιρό.

Φίδια, μπόχα από πισίνες που βούρκωσαν, φτερούγισμα περιστεριών.

Τις καλοκαιρινές νύχτες θαλάσσιες χελώνες αφήνουν αυγά σε φωλιές στην άμμο μπροστά από τα σκοτεινά κτίρια.

Κεφάλαιο που διαβάζεται σε λίγα λεπτά.