Author: Δημήτρης Καστριώτης

Καθημερινή Ρεκόρ αναφορών στον Συνήγορο του Πολίτη το 2019.

Στο φως του ήλιου, όμως, καθώς κρατούσα τη σελίδα της Καθημερινής και έβλεπα το σχετικό ρεπορτάζ, στο κέντρο του γραφήματος σάρκαζε ο Ντόναλντ (ο κανονικός Ντόναλντ, ο Ντακ) μέσα στο περίγραμμα του Μίκυ –από τη διαφήμιση της προηγούμενης σελίδας.

Συνέπραξαν, έτσι, ο ήλιος και ο Ντόναλντ σε μία σιωπηλή επισήμανση του πόσο μερικά πράγματα καθίστανται αδιάφορα, όταν η επικαιρότητα έχει επιβάλει το δικό της ζοφερό θέμα.

Αδίκως ενίοτε.

Δικαίως άλλοτε.

Σε κάθε περίπτωση, τέτοια ώρα, τέτοια λόγια…

Τώρα, με τον ιό, το κλείσιμο των επιχειρήσεων και τα επί τη ουσίας στρατιωτικά μέτρα, κατάλαβε ο άνθρωπος πως ό,τι είχε μελετήσει ήταν για τον ..… – επί ματαίω, που θα λέγαμε στην αργκό. Και τα πέταξε. Όλα. Στρατηγική επιχειρήσεων, Εμπορικό Δίκαιο, Μάρκετινγκ, Εγχειρίδιο των Βασικών Οικονομικών Εννοιών. Ό,τι είχε διδαχθεί, δεν τον βοηθούσε πια.

Όμως, δεν ήταν εντελώς αποφασισμένος. Τα άφησε έξω και από τον κάδο ανακύκλωσης. Μήπως κάνει λάθος, μήπως τα πάρει κάποιος, τα διαβάσει και αξιοποιήσει καλύτερα τα διδάγματά τους.

Σφάλμα.

Στα σκουπίδια. Ούτε στην ανακύκλωση. Μ’ αυτήν, αν το δει κανείς μεταφυσικά, μπορεί να βγει νέο χαρτί και να τυπωθούν νέα παρόμοια.

Ή μάλλον, ούτε στα σκουπίδια.

Στην πυρά.

Δεν χρειάζεται να σχολιάσει κανείς σήμερα τη Διαρκή Ιερά Σύνοδο και την Εκκλησία. Το έχει κάνει από παλιά ο Νικόλαος Λούρος (1898-1986), διάσημος χειρουργός και μαιευτήρας, καθηγητής του Πανεπιστημίου, πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και άλλα πολλά. Αρκούμαι να αντιγράψω από το βιβλίο του Χτες («Ελληνική Παιδεία«, 1980):

“Οι επιστημονικές μας γνώσεις είναι σήμερα τέτοιες ώστε δεν υπάρχει, κανείς, ούτε γιατρός ούτε πολίτης, που να μην ξέρει, τον κίνδυνο της μόλυνσης. Πώς μπορεί λοιπόν να συνεχίζεται το χειροφίλημα τού παπά, το φίλημα της εικόνας, και (ας τολμήσω, με όλο το βαθύτατο σεβασμό μου προς τη θρησκεία μας) η μολυσματική μεταδοτικότητα της Αγίας Μετάληψης; Οι θρησκόληπτοι μεταφυσικοί αφελείς μπορεί ίσως να νο­μίζουν πώς οι πράξεις αυτές είναι αμόλυντες! Ενώ τέτοιο επιχείρημα αποτελεί προσβολή στην αντίληψη του σύγχρονου ανθρώπου και σατιρίζεται από τις νέες γενιές, εμποτισμένες με τις γνώσεις της Υγιεινής. Ο Andre Gide είπε πριν πεθάνει πως η Θρησκεία είναι η επέκταση της ηθικής. Και θα προσθέσω ακόμα πως δεν είναι οι τεχνολογικές επιτεύ­ξεις που, όπως συχνά υποστηρίζεται, κλονίζουν τη θρησκευτικότητα των ανθρώπων, αλλά πολύ περισσότερο η έλλειψη προσαρμογής των θρησκευτικών εκδηλώσεων προς τη σημερινή πραγματικότητα. ‘Ολοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να πιστεύουν, και είναι απαραίτητη η διατήρηση της ιστορικής παράδοσης, αλλά χωρίς να τους δεσμεύουν συνή­θειες απροσάρμοστες στην εποχή τους. Όπως έλεγε ο Flaubert, «ο Θεός είναι πανταχού παρών αλλά πάντα αθέατος».”

Επειδή ο προεκλογικός λόγος και η σχολιογραφία  υποψηφίων και πολιτευτών (πόσοι αρθρογράφοι εγεννήθησαν ημίν, αλήθεια) κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα που δυσκολεύομαι να παρακολουθήσω, πράγμα με το οποίο συμπάσχουν και ορισμένοι φίλοι, αφοσιωνόμαστε εσχάτως σε πιο καθημερινά αναγνώσματα – όπως στις προειδοποιητικές πινακίδες στα πακέτα των τσιγάρων.

Σε μία τέτοια, λοιπόν, βλέπαμε τις προάλλες ότι το κάπνισμα προκαλεί απόφραξη των αρτηριών. Κατά σύμπτωση, ακριβώς δίπλα στο πακέτο, υπήρχε η επαγγελματική κάρτα του Γιώργου, υψηλού λειτουργού της υδραυλικής τέχνης (καμία ειρωνεία εδώ, πρόκειται για εξαιρετικό επαγγελματία που οι περίοικοι έχουμε χρειαστεί πολύ συχνότερα απ’ όσο π.χ. δικηγόρο, πράγμα που εξηγεί εν μέρει το πρόβλημα που έχω με τα οικονομικά μου έξοδα – αλλά αυτό είναι άλλο θέμα). Στην κάρτα αυτή αναφερόταν ότι πέραν των άλλων αναλαμβάνονται και «αποφράξεις αποχετεύσεων».

Παρότι η ελαφρά κατανάλωση αλκοόλ που είχε προηγηθεί ενθάρρυνε τις ακραίες ερμηνευτικές προσεγγίσεις, γρήγορα απορρίψαμε την εκδοχή ότι το κάπνισμα ξεβουλώνει τις αρτηρίες, ενώ ήδη εξαρχής είχαμε απορρίψει ως αδιανόητη την ερμηνεία ότι ο Γιώργος, αυτός ο κορυφαίος υδραυλικός, έρχεται και φράζει τις αποχετεύσεις ως άλλος φαρσέρ. Το επαγγελματικό ήθος του ανδρός δεν θα το επέτρεπε ποτέ, ενώ και η αίσθηση του χιούμορ του είναι –ευτυχώς- εντελώς διαφορετικής κατεύθυνσης.

Μόνη δυνατή ερμηνεία, άρα, ήταν ότι η απόφραξη σημαίνει και τα δύο: και το βούλωμα και τη …λύτρωση. Τα λεξικά επιβεβαιώνουν τη διαπίστωση, αν και όχι όλα με επιτυχημένα παραδείγματα (π.χ. στο ηλεκτρονικό λεξικό Τριανταφυλλίδη αναφέρεται ως παράδειγμα απόφραξης-βουλώματος μία τυπική περίπτωση απόφραξης – ξεβουλώματος: «απόφραξη η [apófraksi] Ο33 : η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του αποφράζω. 1. το απόλυτο φράξιμο: Ειδικό συνεργείο αναλαμβάνει τις αποφράξεις βόθρων.» Θα ήταν σαν ο Γιώργος, που λέγαμε, να έφραζε τις αποχετεύσεις.).

Η περί των αποφράξεων συζήτηση, ίσως και το αλκοόλ που προανέφερα, μας είχε φτιάξει τη διάθεση, φευ όμως η προεκλογική ατμόσφαιρα δεν αποφεύγεται εύκολα. Κάποιος λοιπόν αναρωτήθηκε τι ακριβώς σημαίνει ότι οι πολιτευτές ζητούν την ψήφο μας από διάθεση «προσφοράς». Ασφαλώς, υπέθεσε, ως προσφορά νοούν ένα δώρο, κάτι που παρέχουν αφιλοκερδώς. Καθόλου, του αντιτείναμε. Η προσφορά δεν είναι κατ΄ ανάγκην, ούτε καν συνήθως ετεροβαρής εις βάρος του προσφέροντος. Για προσφορά μιλάμε συχνότερα σε περιπτώσεις που υπάρχουν συναλλαγές και ανταλλάγματα. Εμβληματικό παράδειγμα ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Ή οι πλειοδοτικοί διαγωνισμοί: «κάποια καλύτερη προσφορά;». Ή το ξενοδοχείο που «προσφέρει εξαιρετική διαμονή και εστίαση» – και αν αξιώσεις να τα απολαύσεις δωρεάν σε αποπέμπει αρχικά με έκπληξη και εν συνεχεία με αντιδράσεις που απάδουν σε φιλόξενους πανδοχείς. Ακόμη και το πρόσφορο, ο άρτος που προσφέρουν οι πιστοί, γίνεται με αίτημα τη μνεία κάποιων οικείων «υπέρ υγείας».

Δεν λένε, λοιπόν, ψέματα οι υποψήφιοι που βεβαιώνουν ότι θέλουν να προσφέρουν. Απλώς λένε τη μισή αλήθεια, αποσιωπώντας τι επιζητούν να λάβουν ως αντάλλαγμα της προσφοράς τους. Ή μάλλον λένε το ένα τρίτο της αλήθειας. Γιατί συνήθως δεν διευκρινίζουν καν τι είναι αυτό που προσφέρουν οι ίδιοι.

Επιτρέπονται μόνο αναλήψεις. Χωρίς όριο. Και χωρίς capital controls. Μπορείς να τα καταψύξεις και να τα βγάλεις στο εξωτερικό. Ως αναμνηστικά από το νησί της Μεγαλόχαρης.

Γέμισε το μετρό αφίσες. «Την πιστεύω. Την εμπιστεύομαι.»

Εγώ πάλι όχι.

Έχω όμως ένα λόγο να την ευχαριστήσω.

Εξέλιπε κάθε επιφύλαξή μου ως προς την ψήφο μου στον δεύτερο γύρο των περιφερειακών.

Των πολλών η ώρα.

Των πολλών πολάκηδων.

Στην κυβέρνηση είναι επίσημο. Η στήριξη του συγκεκριμένου ύφους/ήθους ανήχθη από τον πρωθυπουργό σε θέμα συνολικής εμπιστοσύνης. Οι πολυευρωβίωτοι βουλευτές της πλειοψηφίας την έδωσαν.

Πώς όχι;

Πολλοί οι πολάκηδες.

Ένας ο Τσίπρας-Πολάκης. (Αρχοντικό το διπλό επώνυμο – και δεν είναι δύσκολο να γίνει -και αυτό- επίσημα, αρκεί μια αίτηση στον αρμόδιο δήμαρχο με επίκληση σοβαρού λόγου, ποινικό μητρώο και πιστοποιητικό μη δίωξης από την εισαγγελία. Ποιος τοπικός άρχων θα αρνούνταν το σπουδαίο του λόγου;)

Αλλά και πλήθος άλλο μεγάλο. Με στολή αγανακτισμένου – ή και με κοστούμι και γιλέκο. Και σε άλλα κόμματα. Και, κυρίως, εκτός κομμάτων. Στον λαό τον πάντα …προδομένο.

Είμαστε, άλλωστε, η χώρα του πολιτισμού.

Πολλοί πολάκηδες επιπολάζουν.

Και για να συνεχίσουμε τις παρηχήσεις:

Ποιος μετανάστης μετανόησε;

Seriously!..

Η προειδοποιητική πινακίδα της φωτογραφίας (από πακέτο τσιγάρων) το αναγράφει σαφώς. Ο χωρισμός των φράσεων, η «παραγραφοποίηση» θα λέγαμε καταχρηστικά, έχει νόημα, δεν είναι τυχαία. Το να καπνίζεις σοβαρά, λοιπόν, βλάπτει εσένα και τους γύρω σου. Αν, αντιθέτως, το κάνεις ελαφρά τη καρδία, χαλαρά, η ζημιά είναι πολύ μικρότερη. Διότι η βλάβη προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από τη σοβαρότητα της ενέργειας και όχι από την ενέργεια per se. Το έχουμε δει και στον έρωτα: όταν το παίρνεις κατάκαρδα, τείνει να εξελίσσεται προβληματικά, βλαπτικός και για τον καψούρη και για το αντικείμενο (που εν προκειμένω είναι κι αυτό υποκείμενο) του πάθους του.

Μπορούμε να επεκτείνουμε την προειδοποίηση, ιδίως τώρα που άρχισε η προεκλογική περίοδος και τα φρούτα της (επίσης υποκείμενα) πολλαπλασιάζουν τις δημόσιες «παρεμβάσεις» και «καταθέσεις απόψεων» (καμιά ανάληψη, αλήθεια;). Η σοβαρότητα και ιδίως η σοβαροφάνεια βλάπτει. Ίσως και τους ίδιους τους παρεμβαίνοντες, σίγουρα όμως τους γύρω. Η «παθητική σοβαροφάνεια», αν επιτραπεί ο νεολογισμός, είναι σαν το παθητικό κάπνισμα, αλλά στο ακόμη χειρότερο. Αισθάνεσαι φλομωμένος. Και το φλόμωμα είναι κακός σύμβουλος στις εκλογές. Μπορεί να σε κάνει να μείνεις σπίτι σου ή και να πας στην κάλπη και να ρίξεις καμιά χοντρή μ….. Εντελώς διαφορετική από εκείνη που θα προσδιόριζες λογικά, αν δεν σε είχαν τσαντίσει οι τόσοι σοβαροί «καταθέτες». Που εξεμούν τις καταθέσεις τους χωρίς καν μια προειδοποιητική πινακίδα.