Author: Βέρα Ι. Φραντζή

Θύελλα και φασαρία και αψιμαχίες μεταξύ των φωνών στα σόσιαλ μίντια για την ταινία μικρού μήκους #MyBrother. Το βίντεο έχει γίνει viral και σκηνοθετήθηκε από τον Θοδωρή Παπαδουλάκη με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία.

Αφού το δείτε, λοιπόν, θα σας συγκλονίσει και έπειτα θα πάτε γιαβάς- γιαβάς με την μερίδα που υποστηρίζουν ότι δημιουργεί θετικό πρότυπο περί βίας είτε θα το βρείτε συγκλονιστικό και τέλος.

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να διαχωρίσουμε την έννοια της καμπάνιας με αφορμή μία παγκόσμια ημέρα και την ανάγκη ευαισθητοποίησης και την έννοιας της ταινίας. Το συγκεκριμένο βίντεο δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καμπάνια. Η καμπάνια πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά προσαρμοσμένη και να εφαρμόζει σε όλες τις γωνίες σαν το βούτυρο στην πλαστική συσκευασία.

Πρόκειται λοιπόν για μία ταινία και ως έτσι πρέπει να κριθεί όχι με τους όρους πολιτικής ορθότητας της καμπάνιας.

Προσωπικά, μου έδωσε το δυνατό μήνυμα της παντελούς αδιαφορίας μας απέναντι στους ανθρώπους με αναπηρία και την τρομακτική μας βίαιη συμπεριφορά μέσα στην καθημερινότητά μας εναντίον τους. Δρούμε μονομερώς καταπατώντας το οποιοδήποτε δικαίωμα ζωής τους και είναι τόσο καλά δομημένο το συγκεκριμένο μήνυμα μέσω της ταινίας που όταν τελειώνει ντρέπεσαι για αυτά που μπορεί να έχεις κάνει, ντρέπεσαι για το παιδί που «σκότωσες» και συνοδεύει την αδελφή του. Βέβαια, για να τα κατανοήσεις όλα αυτά και να καταλάβεις τους πιο συμβολισμούς του σεναρίου πρέπει λίγο να κάνεις αυτοκριτική, να κοιτάξεις στα μάτια τον άνθρωπο που απομυζάς τη ζωή με το αυτοκίνητό σου παρκαρισμένο όπου σου έρθει. Αυτό για να το κάνεις είναι δύσκολο.

Σε άλλο επίπεδο, με την λογική περί υπεράσπισης της βίας μέσω της ταινίας, σκεφθείτε πόσες ταινίες βλέπουμε με καλά-κακά παιδιά που σκοτώνουν σε κάθε σκηνή δεκάδες κομπάρσους μέχρι να φτάσουν στον «υψηλό στόχο τους». Κάπως έτσι θα έπρεπε να απαγορευτεί ο μισός κινηματογράφος. Είναι απλώς ταινίες και για αυτό τον λόγο πρέπει να διαχωρίζουμε τον πραγματικό από τον φανταστικό κόσμο της ταινίας και να κατανοούμε το «ψυχαγωγικό κομμάτι του σεναρίου» από το ηθικό δίδαγμα, αν αυτό υπάρχει βέβαια. Λέγεται κριτική ικανότητα.

Το παιδί που σπάει τα τραπέζια και το τζάμι του αυτοκινήτου ξεπερνά το σώμα του ανθρώπου και γίνεται η ορμή της αδικίας, αυτό το συναίσθημα του πόνου που παραλύει και απορεί με την αδυσώπητη αδιαφορία, αυτήν την πιο βίαιη μορφή συμπεριφοράς…. Την μόνιμή μας απάθεια.

Το τρόλεϊ 17 το είχαν τυλίξει ολόκληρο με μία αφίσα διαφήμισης του νέου βιβλίου της Μισέλ Ομπάμα. Η Μισέλ  στο πίσω μέρος του οχήματος χαμογελούσε ακουμπώντας το πρόσωπό της στο χέρι της. Η πιο μικρή Μισέλ σαν μάτριοσκα  στο εξώφυλλο του βιβλίου δίπλα χαμογελαστή πολύ επίσης. Το βιβλίο σε προφίλ για να φαίνεται ο όγκος των σελίδων του.

Becoming, ο τίτλος. Αν μπορώ εγώ, μπορείς και εσύ, είναι το τσιτάτο που δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο, αλλά υποβόσκει στην ευθυγραμμισμένη κατάλευκη οδοντοστοιχία, στο υπέροχο διακριτικό μακιγιάζ, στη λιτή και συνάμα σέξι μπλούζα που αφήνει ακάλυπτο τον γυμνασμένο ώμο της τέως πρώτης κυρίας των ΗΠΑ.  Και γιατί όχι; Κάθε μέρα τσαλαβουτάμε σε φιλοσοφικές ρήσεις διαφημίσεων διαρκώς και ενώ διαπιστώνουμε τα αμείλικτα λάθη τους και την επιμόρφωση από την ίδια τη ζωή, εκεί τα κοπανάμε σε παρέες και κουβέντα.

Έχει πάρει σβάρνα τα κανάλια για να το διαφημίσει. Κάθε μέρα ξεφυτρώνει άλλη μία δήλωσή της για τη ζωή της και τι έχει γράψει για τον έναν, τι σκέφθηκε για τον άλλον. Και βασικά όλο το βιβλίο ξεδιπλώνεται αφήνοντας αδιάφορο τελικά αν θα αναγνωστεί. Το ζήτημα είναι να αγοραστεί και φυσικά θα το πετύχει. Τόσο τυράκια αμολάει στις γωνίες.

Από μία αξιοζήλευτα συμπαθητική πρώτη κυρία έχει αρχίσει να ξεπέφτει στην απαλλοτρίωση της Μισέλ από το φθηνό μάρκετινγκ του «υπάρχω παντού!». Είχε ανάγκη λίγο ακόμη δημοσιότητα, προφανώς. Αν δεν τάιζε τον εαυτό της με την εικόνα της παντού, θα έπεφτε «σε μία διαδικασία πάχυνσης». Φαγί το ενα, φαγί και το άλλο.

Ποιος ενδιαφέρεται; Το «περιοδικό» να πουλήσει.

Το λευκό τρόλεϊ χάθηκε κάπου στο λιμάνι σαν σύννεφο, έτσι σαν άσπρο πρόβατο ντυμένο…

Η Μισέλ βέβαια μου θύμισε με όλη αυτή την ντελικάτη διαπόμπευση της συγγραφής μέσω της ρεκλάμα(ς) την τέχνη, που βέβαια, δεν την καταναλώνεις. Δεν την γυρνοβολάς σαν κεντητή πασμίνα στο χέρι. Δεν την έχεις κάδρο στο σπίτι με χρωματικούς συνδυασμούς που ταιριάζουν με τον καναπέ σου και τα ριχτάρια σου, τα περσικά χαλιά σου και το κόφι τέϊμπλ σου. Δεν την επισκέπτεσαι για να αποδείξεις στους άλλους τις ευαισθησίες σου. Δεν καμουφλάρεσαι από πίσω για να κρυφτείς. Δεν είναι το ποίημα στην φωτογραφία σου.

Είναι η ανάγκη σου.

Να την ρουφήξεις, να της φας, να την πιείς, να την γονιμοποιήσεις, να την ενορχηστρώσεις στον ξύπνιο σου και στον ύπνο σου.

Να σε χαστουκίσει, να υποφέρεις, να μην καταλαβαίνεις και στο τέλος να καταλάβεις. Κάπως σαν τον έρωτα, σχεδόν ίδιο.

Τα  σχηματοποιημένα αστέρια από μπλε νέον φώτα,

οι επίσης σχηματοποιημένοι αγιο-βασίληδες με τα φουσκωμένα μάγουλά τους μπροστά από τα μπουντρούμια της οδού Αιτωλικού αναβοσβήνουν βράδυ πρωί.

Το ετοιμόρροπο κτίριο καταβροχθίζει την όποια διάθεση μπορεί να προσφέρει στον διαβάτη ο φωτισμός. Πέφτουν οι αντανακλάσεις τους σαν λεκέδες πάνω στις τσιτωμένες από τα σκουπίδια σακούλες. Μια οικογένεια ρομά ψάχνει στους κάδους ξεδιαλέγοντας τα απομεινάρια των ημερών μας μέσα στον σκουπιδότοπο.

Τα συνοικιακά μαγαζιά σαν τροτέζες έβαλαν τα λαμέ, τα ψευτοχρυσαφένια τους και κάνουν νοήματα στους καταναλωτές. Οι καταναλωτές με πλήρη ενηλικιωμένα γεννητικά όργανα, με λίμπιντο δεκαοχτάχρονου αλλά με στύση μαραμένη κοιτούν τις βιτρίνες. Το πιο φθηνό, το πιο μικρό, το άσημο, το πλαστικό. Υλικά, ποσοστά, αξίες φθίνουν σε αυτό το πανηγύρι. Το γηροκομείου του λιανεμπόριου, χο χο χο.

Ξεδιαλέγω και εγώ τις κανονικές από τις φτιαχτές ανάγκες. Ποτέ δεν ήταν εύκολο.

H γυναίκα μιλούσε στο τηλέφωνο. Μία ανάμεσα σε τόσους ανθρώπους που ακουμπάνε το κινητό τηλέφωνο στο μάγουλό τους  και χάνουν τον κόσμο γύρω τους και το ακουστικό τους ρουφάει μέσα στη συζήτηση, ενώ τρίζουν τα φανάρια και οι μηχανές των αυτοκινήτων τρέμουν από την υπερένταση. Και αυτή η επαφή του τζαμιού με το δέρμα είναι το νέο άγγιγμα, το απαραίτητο, το δεδομένο και ίσως για αρκετούς το μοναδικό.

«Από κοντά θα τα πούμε! Από κοντά!».

‘Ηταν επιτακτικό, αλλά έκρυβε και κάποιου είδους μητρικού συναισθηματισμού. Βάδιζε με την αυστηρότητα του ύφους της ο λαιμός, το χέρι. Ίσως πάνω από όλα να έβαζε την ασφάλεια της συζήτησης χωρίς κανένα εξωτερικό περισπασμό.

Ποιος ξέρει τι επιζητούσε η ιδιωτικότητα που απαιτήθηκε, αλλά και η εγγύτητα που φαντάζει σαν μία αξία πια περιθωριακή.

Βέβαια και «η εικονική πραγματικότητα» μπορεί να επιφέρει ίδιο συναισθηματικό δέσιμο με την κανονική των αισθήσεων πραγματικότητα και άλλα συναφή αποτελέσματα σε σώμα και ψυχή. Εκείνη επέμεινε να γίνει η συζήτηση από κοντά και θαύμασα την αναγγελία της αναμονής και την αυτοσυγκράτηση.

Τι ωραία τρέλα!

Διαβάζω αναμένεται να την κοπανήσουν οι μαθητές από τις «αίθουσες της πλήξης», όπως είχα διαβάσει κάποτε σε έναν τοίχο στο προαύλιο χώρο του γυμνασίου μου και πολύ μου άρεσε. Ο λόγος δεν είναι ούτε καμία βόλτα στη Σαλαμίνα, όπως το συνηθίζαμε εμείς οι Πειραιώτες μαθητές, ούτε κανένα ραντεβουδάκι σε κανένα παρκάκι ούτε η απλή και σεπτή βαρεμάρα.

Ο λόγος είναι το Black Friday.

Η βεβιασμένη ενηλικίωση μέσω της κατανάλωσης άλλωστε είναι το πιο ύπουλο παιχνίδι της εμπορικότητας και ο εθισμός βέβαια  αλώνει ακόμη και μία κανονική ημέρα σχολείου.  Ας ελπίσουμε έστω ότι πάνε για την παρέα και την συζήτηση μετά, αν και δεν το βλέπω το ιδεώδες ετούτο να «σπιλώσει» καθόλου την πρωτοκαθεδρία της επιθυμίας της κατάκτησης των ραφιών,

το σπατάλημα,

το στρίψιμο της βίδας.

Τα talent shows  σε μία μικρή χώρα όπως η δική μας είναι το κυνήγι του ψύλλου στα άχυρα που θέλει να φύγει ολοταχώς πίσω στη χώρα του καμουφλαρισμένος σε τουρίστα Ιάπωνα μετά από μία βδομάδα διακοπών στην Σαντορίνη. Παρόλα αυτά, η ελληνική τηλεόραση συνεχίζει τον… ψυχαγωγικό της ρόλο ορμώμενη από το ψωμοτύρι των ανθρώπων που ζουν σε αυτή τη χώρα «να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους».

Δεν έχω ακούσει πιο πολλές φορές στη ζωή μου αυτή την έκφραση παρά στις εκπομπές τηλεόρασης. Στο σχολείο δεν την είχα διαβάσει πουθενά. Ούτε σε λογοτεχνικό χωρίο ούτε στα βιβλία των μαθηματικών ούτε οι καθηγητές επαγγελματικού προσανατολισμού σε ρωτούσαν για τα όνειρά σου, αλλά τι θεωρείς ότι κάνεις καλά ή τι σου αρέσει. Τίποτα γκλάμουρ, βαρύγδουπο. Απλές μίνιμαλ ερωτήσεις που δεν φοβίζουν ούτε σε προειδοποιούν ότι πρέπει να έχεις κατανοήσει τον εαυτό σου ως το μέσο για το στόχο, τον ένα τον μοναδικό και τον υιό του Θεού τον μονογενή.

Ο συμμετέχοντες λένε τη λέξη «όνειρο» και όλο τους το σώμα μένει απαθές σαν ένα μικρό χαλίκι ανάμεσα στα υπόλοιπα του δαπέδου που αν τύχει και βγουν στην επιφάνεια ίσως φάνε καμιά κλωτσιά και βγουν από το παρτέρι. Άλλοι συγκρατούν τη λέξη ως φορτίο προσωπικού μελοδράματος ή σαν έκζεμα που σε τρώει κάτω από τη μασχάλη, δηλαδή σαν ενοχλητική διαπίστωση που χωρίς αυτή ίσως να ζούσες και καλύτερα, πιο εποικοδομητικά.

Το «όνειρο που πρέπει να γίνει πραγματικότητα» έχει γίνει όλη η εφεδρεία της ύπαρξής μας. Οι life coachers έχουν κάνει καριέρες και βγάζουν γερό χαρτζιλίκι ανασύροντας και δημιουργώντας «το όνειρο», το οποίο πιο ενδυναμωμένο από ποτέ ριζώνει στα γεννητικά μας όργανα και αναπλάθεται σε νέο ωάριο ή σπέρμα ζεστό και ταχύ, γίνεται εμμονή μπροστά στον καθρέφτη, εγωιστική λαίλαπα και ενέσιμη μεσοθεραπεία. Και αν το όνειρο δεν γίνει πραγματικότητα μετουσιώνεται σε καταγγελτική γκρίνια, πύρινο εγώ που παρασιτεί πάνω στα βράγχια της επικοινωνίας του ανθρώπου και τα φράζει, τα καταπονεί, κολλάει τις μύξες του και τα απομονώνει. Τέρμα το οξυγόνο των κανονικών ανθρώπων, μόνο «το όνειρο» παίζει ρόλο.

Βέβαια, μπορεί να τα παραλέω. Να είναι απλώς μία ογκώδης έκφραση θεατρικής φύσεως η οποία αναπαράγεται σαν ψείρα σε κεφάλι εφτάχρονου και θα τεθεί σε περιορισμό και θάνατο με την πρώτη χρήση του κατάλληλου φαρμάκου… είτε το χαστούκι της πραγματικότητας είτε τον έρωτα που μπορεί να είναι ζωντανός να σε επαναφέρει από τη φαντασία στο φανάρι του παρόντος (γιατί ο πραγματικός έρωτας σου δίνει δυνάμεις για τα επίγεια και για τα ανθρώπινα) είτε η ενηλικίωση ασχέτως ηλικίας.

Ποιος είδε το όνειρο και δεν το κατέπνιξε…  να κατακτήσει τον κόσμο, να δοξάσει τη μονάδα, να θρέψει τον λογαριασμό και τον υλιστικό κόσμο του «ταλέντου». Κάποτε τα όνειρα τα έφτιαχναν αλλιώς, που συνηθίζουμε να λέμε χαριτολογώντας…

Στο βίντεο η Lady Gaga υποκρίνεται πως τρελαίνεται επειδή το όνειρό της καταρρέει μέσα σε ένα ντελίριο πόνου αριστείας…

Kαι αν ο Χίτλερ λένε πως χρειάστηκε τα ναρκωτικά για να κρατήσει θερμό τον εθνικισμό στον όχλο, στον σύγχρονο κόσμο δεν έχουμε ανάγκη από παραισθησιογόνα αφού νηφάλιοι πιστεύουμε στην ανωτερότητα του πολιτισμού μας, στην κατωτερότητα των υπολοίπων και φυσικά ό,τι μας ανήκουν τα πάντα. Κάθε λαός πια, ένας μεγάλος νάρκισσος καθρεφτίζει το πρόσωπό του στο νερό και δεν βλέπει την αγχόνη που τα ίδια του τα χέρια τοποθετούν με περίτεχνες κινήσεις στον λαιμό του.

Δεν θα σας πω ψέματα. Στις γειτονιές μας συμβαίνουν πολλά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Ευτυχώς, όμως, οι άνθρωποι δεν μένουν βουβοί ως θεατές σε αυτό το έργο πια. Χθες και ενώ επί μισή ώρα ξυλοκοπούσε κάποιος ένα κορίτσι, όλη η γειτονιά σηκώθηκε στο πόδι, κάλεσαν την αστυνομία, περίμεναν να δουν τι θα γίνει. Το περιπολικό άργησε να έρθει πολύ. Ήταν και το συμβόλαιο θανάτου στην ακτή Κονδύλη και όλη η αστυνομία ήταν εκεί. Και ενώ οι φωνές ηρέμησαν κάπως, η κοπέλα βγήκε έξω ξεμαλλιασμένη, κλαμένη χωρίς παπούτσια και άρχισε να τρέχει στη μέση της Αιγαλέου. Κανείς δεν μπορούσε να την σταματήσει γιατί έτρεχε για την ελευθερία της. Αυτό το τρέξιμο για την ζωή σου δεν το έχω ξαναδεί από κοντά -μόνο σε κινηματογραφικά καρέ. Ένα μικρό σώμα με όλη τη δύναμη να του να τρέχει. Φυσικά κανείς άλλος δεν βγήκε από το σπίτι. Δεν ακολουθεί τούτος ο θύτης.
Εκείνη πρέπει να τρέχει ακόμη. Τώρα θα σκέφτεται τι να την κάνω την ελευθερία. Ούτε σόλες δεν έχω. Ελπίζω να βρει γρήγορα την απάντηση. Θα την βρει.
Όλες οι γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή τους θα χρειαστούν να τρέξουν. Δεν ξέρω ιστορία καμιάς που δεν συνέβη. Τότε όμως γίνονται αυτό που δεν θα ξεχάσουν ποτέ, το ελεύθερο το θρασύ.