Η αμοιβάδα

Μεταξύ συνθήκης του Αγίου Στεφάνου και του σερβοβουλγαρικού πολέμου (1878-1885) άρχισε να κυκλοφορεί μια δημοφιλής αμοιβάδα, ήτοι ένας «χάρτης» της Μακεδονίας που έκτοτε θεωρείται το χνάρι και η αποτύπωση ενός τρελού όρου που  αποκαλείται «γεωγραφική Μακεδονία». Δεν μνημονεύεται σε καμία προηγούμενη έρευνα ή ανάλυση. Είναι προϊόν της μετονομασίας καζάδων της οθωμανικής περιόδου (κανένας υπό το όνομα «Μακεδονία») που επάνω του στηρίχτηκαν συζητήσεις και διανομές της συνθήκης του Βουκουρεστίου και του Νεϊγύ (1913-1919) και έκτοτε, απ’ όλα τα νότια Βαλκανικά κράτη, θεωρείται πηγή, έμπνευση και βάση εκκίνησης διαφόρων τύπων αλυτρωτισμού.

Ο χάρτης-αμοιβάδα, είναι προϊόν των εκτιμήσεων των επιστημόνων, των πολιτικών και των στρατιωτικών βάσει «ιστορικών στοιχείων». Αργότερα, έρριξαν την ιδέα πως αυτή είναι η «Μακεδονία του Φιλίππου», άλλη πατατιά στο βαλκανικό χωράφι. Η σχηματική στρογγυλάδα της θεωρήθηκε αυτονόητη, αυτοδίκαιη, χωρίς την παραμικρή τεκμηρίωση σε παλαιές πηγές. Και καθώς Σερβία, Βουλγαρία, Αλβανία και Ελλάδα κατείχαν μέρος της άκυρης φρεναπάτης, άρχισαν να «εθνοποιούν» κάτι που δεν υπάρχει.

Aπεναντίας, υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν εκεί, μιλούσαν, έγραφαν, εμπορεύονταν και πίστευαν.

Ο Χάρτης αυτός δεν κυκλοφόρησε μονομπλόκ. Η Αμοιβάδα άλλοτε «παραχωρούσε» στην Ελλάδα τον Όλυμπο, άλλοτε τον απορροφούσε. Η ρωμαϊκή αναγραφή σε ένα Itinerarium “Finis Macedonia et Epire” οριοθετούσε ανατολικά της Πρέσπας τις Αλβανικές βλέψεις. Στα βόρεια, το όριο έπαιζε περιλαμβάνοντας μέρος της Δαρδανίας ή το ανεβοκατέβαζε. Για τον Όρβηλο (Πιρίν) και τις πλανηνές του, άλλο ευαγγέλιο-συχνά σχήματος τετραγώνου, άλλοτε μια φετίτσα στενόμακρη, ανάλογα με τον χρηματοδότη. Αυτός που δημοσιεύω, είναι μάλλον του τύπου Amoebe proteus albaniensis.

Γι’ αυτό και δυσπιστώ στις υποθέσεις εργασίας που «ενισχύουν» ή «κατατροπώνουν» θεωρίες. Ασφαλώς και είναι η μόνη οδός για να μη μεταβληθούν οι επιστήμες σε εργαλείο παραμόρφωσης, αλλά δυστυχώς, και η ενδελεχέστερη, φρενάρεται από στερεοτυπικό φρενάρισμα. Όση δύναμη αποδείξεων και αν διαθέτει, στα πρωτοσέλιδα περιορίζεται σε ένα «τους ταπώσαμε τους κανάγιες»

Η Αμοιβάδα δεν γεννήθηκε τυχαία: δημιουργήθηκε για να αντιμετωπιστεί η μελάνη που χύθηκε για να πλαστεί ο χάρτης της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου. Στη θέση μιας γκουμούτσας που ευνοούσε την Βουλγαρία, μια γκουμούτσα που ευνοούσε την Σερβία.

Είναι οι άνθρωποι που εντέλει θα πληρώσουν αυτά τα καμώματα. Πάντοτε η αναζήτηση της αλήθειας είναι ναρκοθετημένη, καθώς λίγοι αντέχουν τους αποδεικτικούς κανόνες. Και μην ξεχνάτε ποτέ των ποτών ότι οι Μήδοι διαβαίνουν επειδή σπανίως διαβάζουν επιχειρήματα, ενώ κωλώνουν όταν ανταμώνουν Κυναίγειρους.