Oι Fossati που ανέλαβαν να ανανεώσουν την Αγία Σοφία επί σουλτάνου Αβδούλ Μετζήτ (1849) αποτιτάνωσαν μεγάλα εμβαδά του επιχρισμένου εσωτερικού της. Ο Σουλτάνος, αναφέρουν ότι θαύμασε αυτά που αποκαλύφτηκαν και έφριξε που κουκουλώθηκαν, αλλά εντέλει σεβάστηκε την σουλτανική παράδοση της απόκρυψης, παρόλο που ένας σουλτάνος σεβάστηκε μια παράσταση και την διατήρησε.
Το κύριο έργο τους, εκτός από έναν μουσαντένιο τάφο του Δόγη της Βενετίας που ήταν παρών στην Άλωση του 1204, ήταν η ώχρα με ψευδοιουστινιάνειο διάκοσμο που εν πολλοίς υπάρχει ακόμη, και ένα γοτθίζον σκηνικό μιμούμενο δυτικό σταυροθόλιο.
Πάντως έκαναν δώρο στον σουλτάνο ένα πολυτελές λεύκωμα με τα σκεπασμένα ψηφιδωτά. Ανάμεσά τους, ένα κακούργημα αισθητικής: ένας «Παντοκράτορας» που αντέγραψαν από τον κεντρικό τρούλλο, με τον οποίο εικονογραφώ το παρόν. Πάντως θεωρείται δεδομένο πως ο Ιουστινιανός ΔΕΝ στόλισε το μνημείο με παραστάσεις αγίων και θαυμάτων. Αυτές οι παραστάσεις άρχισαν επί Βασιλείου του Μακεδόνος ως τα χρόνια των Παλαιολόγων, και αναλόγως των κατά καιρούς ζημιών από καταρρεύσεις λογω σεισμών.
Οι Fossati δεν ήταν οι πρώτοι που ιχνογράφησαν. Ήταν αδέλφια, αρχιτέκτονες οριενταλιστές από το Ticino, καλοί στο σχεδιαστήριο, απαράδεκτοι στο σκίτσο. Προηγήθηκαν περιηγητές του 17ου και 18ου αιώνος των οποίων τα σχέδια διασώθηκαν. Από τους τεκμηριωτές που ταυτόχρονα «αναστήλωναν» η ερμηνεία του μεσαίωνα και εν μέρει της αρχαιότητας υπέφεραν φρικτά. Οι περισσότεροι εμπνευστές της αποκατάστασης μιας αρχαιότερη μορφής, κακοποίησαν αφάνταστα τον μεσαίωνα ή διάβαζαν ρομαντικούς πεζογράφους. Ο ρομαντισμός κατέστρεψε πλήθος μνημείων, ενώ όσο προχωρούμε στον αιώνα μας, το κακό λιγόστεψε, χωρίς πάντως να εξαφανιστεί. Στα μέρη μας, οι Ιταλοί στα Δωδεκάνησα «αναστήλωσαν» με ονειροφαντασίες, ενώ στη Θεσσαλονίκη, το κακό σταμάτησε μάλλον στο Αη Δημήτρη που κάηκε.
Kαθώς οι ιχνογραφήσεις των Fossati είναι απλώς αξιοθρήνητες, οι ερευνητές στηρίζονται περισσότερο σε περισωθέντα ψηφιδωτά άλλων εποχών, όπως της Cefalu και του Οσίου Λουκά.