Εμμονές
- Πριν εξήντα χρόνια, για ανύπαρκτους λόγους, είχα αποφασίσει να μη γελώ τις δυό τελευταίες μέρες του Ιουλίου. Η εμμονή κράτησε τρία χρόνια.
- Με πολύν κόπο, ως έφηβος, είχα μάθει να σφυρίζω με δύο συριγμούς, έναν μπάσο και έναν οξύτερο. Μετά, απορροφήθηκα μιμούμενος ένα πνευστό, χρησιμοποιώντας το κλειστό στόμα ως ηχείο. Ανάλογα με την σχισμή των χειλιών, μιμήθηκα κατά καιρούς από κλαρίνο έως τούμπα. Πρώτες απόπειρες, το Washington square και το Blueberry Hill.
- Tα «παιδικά βιβλία» που διέθετα, ήταν οι «πέντε (ή έξι) δοξασμένοι λαοί» του Γουέλς, το «χωρίς οικογένεια» του Μαλό, μια συλλογή παιδικών διηγημάτων των Τροπαιάτη- Γιάκου και τέρμα. Μετά, διάβαζα, κι ως τα 13, τα λυτά φύλλα της Εγκυκλοπαίδειας του Ηλίου, που δίνονταν δωρεάν με το περιοδικο «Ήλιος». Συχνά χανόμουνα μέσα στις Εγκυκλοπαίδειες Πυρσού και Ελευθερουδάκη που ήταν στην βιβλιοθήκη του 3ου δημοτικού. Είχα ξεσκίσει και τον Ιούλιο Βερν, τόσο την κόκκινη έκδοση, όσο και την πιο φανταχτερή, του Σιδέρη. Περί το 1960, άρχισε η εκμαίευση των μικρών βιβλίων της «Εστίας». Ο κύριός μου Αλκιβιάδης, οι μαυρόλυκοι και οι τελευταίοι Γαληνότατοι, όλος ο έγχρωμος Μυριβήλης και πολύς Βενέζης, και η τρίτομη ποιητική ανθολογία Περάνθη και τα όποια λογοτεχνικά του «Γαλαξία», αλλ΄ήδη ήμουν δεκατριάχρονο γομάρι.
- Η ανάγνωση ήταν είδος ντόπας. Αλλά με την φαρμακευτική, κι όχι την ναρκωτική έννοια. Πάνω από 50 φορές διάβασα την «Ιστορία του Β’ παγκοσμίου πολέμου» του Ρεϊμόν Καρτιέ, σε βιπεράκια, τον «Αλέξανδρο» του Πλουτάρχου και τον Μακρυγιάννη, συναυτοίς και τον Ερωτόκριτο, σε Γαλαξία. Μετά την εφηβεία, σειρά είχαν μαρτυρικές αναγνώσεις των Αρχείων του Άθωνα και γενικά, όποια αρχεία τύχαιναν, από πρόχειρες ή εμβληματικές εκδόσεις.
- Δεν ξεχωρίζω, εδώ και πολλά χρόνια, καλούς και κακούς συγγραφείς ή ποιητές. Πρώτα θα περάσουν, αμέτρητες φορές, από τον μύλο του καφέ ή του χαρτοπολτού. Καθώς διαβάζω και συγγραφείς που αντιπαθώ τελείως, συνήθως ανοίγω κι ένα μουσικό κανάλι, για να είναι πιο γλυκύ το βάσανο. Έχω φτάσει να λειτουργήσω έως και τετρακάναλο, αν πέσω σε οιηματική φάση Καζαντζάκη, ή όταν αποτόλμησα να κολυμπήσω, όπως έγινε με τον διάπλου του Τορωναίου, με τον διάπλου του «Νέου Ερωτόκριτου» του Πρεβελάκη. Αντίθετα, τον Καβάφη, τον Σεφέρη, και μοναχικά ποιήματα πολλών άλλων, διαβάζω με αποκλειστικό στόχο να τους θυμάμαι σε δεινές ή απολαυστικές στιγμές του βίου.
- Θεωρώ πως δεν αντέχω ένα τραγούδι αν δεν το παιδέψω στο μυαλό καμιά εκατοστή φορές.
- Γενικά, θυμάμαι πολλές αναγνώσεις μου, αλλά πολύ λίγες γραφές μου.
- Με το πέρασμα των χρόνων και την βανδαλική επιδρομή της τρίτης ηλικίας στην βρεφικότητά μου, άρχισα, αωρί των νυκτών, να απορρίπτω τόσο τον ποιητικό λόγο ως άνθος εντός βάζου, αλλά και ως ραδικοβλάσταρο σε λειμώνα με τσελιγκοπούλες, όσο και τον πεζό λόγο, όπου οι περισσότεροι ταυτίζουν την πλοκή με την πρωτοτυπία, ενώ πρόκειται για άλλη μία απόσβεση του ταλέντου, ή με ρίψη άμμου για να σβήσει ένα φουντωμένο τζάκι. Δι΄ο και προτιμώ την ταύτιση των λεξεών μου, με μανγκρόβια βλάστηση, ήτοι με ανάερες ρίζες, μη εδώδιμες. Εξάλλου στα μέρη μου, οι εκδρομείς πρέπει να φέρουν επαρκή ξηρά τροφή, καμία πριμούλα, κανα ζαμπονάκι, παρεκτός και σκοπεύουν να γευτούν μεγάλους βατράχους, νερόφιδα και νεογέννητα χελωνάκια.