Κάποτε η Christine Lagarde αναφέρθηκε στα παιδιά του Νίγηρα. Δεν ήξερα για τα παιδιά στο Νίγηρα. Αλλά είχα ακούσει για την Ακτή Ελεφαντοστού, για την παιδική εργασία στις φυτείες κακαόδεντρων που στηρίζει την οικονομία της χώρας. Σκλάβοι που έφτασαν από τις γειτονικές χώρες. Ίσως κι από το Νίγηρα.
Το 2018 δύο εκατομμύρια παιδιά της Δυτικής Αφρικής δούλεψαν στην παραγωγή κακάο. Το μεγαλύτερο μέρος της οποίας κατέληξε στην αγορά της ΕΕ.
Σε συνάντηση που είχα βρεθεί κάποτε, ήταν κι άλλοι, όλοι από τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, συζητήθηκε το ζήτημα της παιδικής εργασίας στις φυτείες της Δυτικής Αφρικής. Τονίστηκε η σημασία του τομέα της σοκολάτας για την ευρωπαϊκή οικονομία, ότι πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τις δηλώσεις για το καλό της οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση να στηρίξουμε εθελοντικά σχήματα πιστοποίησης.
Ο Νίγηρας, η υποκρισία της Ευρώπης. Οι πληρωμές σε Τουρκία και Λιβύη, το λάδωμα επί της ουσίας για τη μείωση των προσφυγικών ροών. Κι ένα παράλληλο πλάνο της ΕΕ για το προσφυγικό. Στο Νίγηρα λειτουργεί κέντρο, το διαχειρίζεται η Γαλλία, όπου φτάνουν πολλοί που επιθυμούν άσυλο. «Μακριά από μας», είναι το πλάνο. Το σκεπτικό, η δικαιολογία είναι ν’ αποφευχθεί το επικίνδυνο και συχνά μοιραίο ταξίδι μέσα από την έρημο και τη Μεσόγειο θάλασσα, να παταχθεί η διακίνηση ανθρώπων. Plan B δίχως μεγάλη δημοσιότητα, στη ζούλα, χώσιμο κάτω από το χαλί. Ταυτόχρονα, με το Νίγηρα η ΕΕ, σε συνεννόηση με τη Ρουάντα, προχωράει εκεί στην ίδρυση δεύτερου κέντρου.
Λουστραρισμένα επιχειρήματα, απαλλαγμένα από το επείγον του διλήμματος του θανάτου μπροστά στην πόρτα σου. Διαφορετικά είναι μακριά. Death in the commons, a lesser tragedy, for the few.
Τα παιδιά, οι φωτογραφίες νεκρών παιδιών.
Ο Νίγηρας και η Ρουάντα πέρα από την ευρωπαϊκή γεωγραφία, σε τυφλό σημείο των συνειδήσεων των ευρωπαίων πολιτών. Αχαρτογράφητες οι υποσαχάριες διαδρομές των προσφύγων. Out of sight, out of mind. Ούτε στα μούτρα μας ο θάνατος, ούτε δίπλα στα σπίτια μας οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Όχι άλλο καύσιμο στην αποπροσανατολισμένη συζήτηση για το προσφυγικό.
Ευρωπαϊκή εθελοτυφλία και υποκρισία με νηφάλια λογικά επιχειρήματα.
Κάποτε η Αυστραλία γύρισε πλάτες στους πολιτικούς πρόσφυγες, αγνοώντας διεθνείς υποχρεώσεις, θέτοντας αρνητικό παγκόσμιο προηγούμενο. Πριν έξι χρόνια, ο πρωθυπουργός Kevin Rudd ανακοίνωσε ότι σε κανέναν που φτάνει δια θαλάσσης στην Αυστραλία δεν θα χορηγείται άσυλο. Οι αιτούντες θα μένουν σε ειδικό κέντρο στην Παπούα – Νέα Γουινέα (μέλος της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες) στο νησί Μάνους. Εφόσον εθεωρείτο κάποιος πολιτικός πρόσφυγας θα του δινόταν άδεια για την Παπούα – Νέα Γουινέα αλλά ποτέ για Αυστραλία. Είχαν προηγηθεί πνιγμοί εκατοντάδων προσφύγων στις φοβερές θάλασσες στην προσπάθεια να φτάσουν στην αυστραλιανή Νήσο των Χριστουγέννων. Βάρος στη συνείδηση των Αυστραλών. Την ελάφρυναν μεταφέροντας ευθύνη σε μια άλλη χώρα.
Το εγχείρημα απέτυχε. Ταραχές, δολοφονίες, αρρώστιες, θάνατοι. Απεργία πείνας με τα στόματα των κρατουμένων ραμμένα. Το 2016 το Ανώτατο Δικαστήριο της Παπούα – Νέα Γουινέας έκρινε τη λειτουργία του κέντρου αντισυνταγματική. Έκλεισε οριστικά πριν δύο χρόνια. Στην τελική, η αυστραλέζικη εμπειρία από το νησί Μάνους βάρυνε τις συνειδήσεις των Αυστραλών περισσότερο από τη Νήσο των Χριστουγέννων. Τώρα επιχειρεί η ΕΕ.
Κούφιος ο «μετρημένος» ευρωπαϊκός λόγος. Κάτω από την πετσούλα κατανόησης, η υποκρισία που κάνει να φουντώνει αντίλογος μίσους που απλώνει παντού. Τραγικό λάθος να δεχτούμε ότι η συζήτηση για τους πρόσφυγες αφορά στη συζήτηση για την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Κάνουμε έτσι αποδεκτό το στάτους κβο που γεννά τα προσφυγικά κύματα. Και βέβαια πρέπει δοθεί χέρι βοήθειας, άσυλο σε όσους δικαιούνται μέσα από ξεκάθαρη και αποτελεσματική διαδικασία που δεν καταλήγει σε συνωστισμό ψυχών σε άθλια κέντρα. Ας μην είμαστε όμως νάρκισσοι, το πρωτεύον δεν είναι η ταυτότητα της Ευρώπης, δεν περιστρέφονται όλα γύρω από τους εαυτούς μας. Είναι η επάνοδος των ανθρώπων στις πατρίδες που χάνουν. Ήττα να θεωρήσουμε ότι οι πατρίδες αυτές είναι χαμένες οριστικά. Εκεί να επικεντρωθούν οι προσπάθειες, εκεί ας εστιάζει ο θυμός στη δημόσια συζήτηση. Οφείλουμε να τους υποδεχτούμε όσο δεν μπορούν να επιστρέψουν, να ζήσουν μεταξύ μας, στις κοινωνίες μας και όχι ως κρατούμενοι. Αλλά η μάχη να δοθεί για την επάνοδό τους.
Αν Κούρδοι εγκαταλείψουν τη Βόρεια Συρία ύστερα από την τουρκική εισβολή, εμείς πάλι για ευρωπαϊκή ταυτότητα θα βρούμε αφορμή να μιλάμε;
Τραγωδία η αναποτελεσματικότητα του διεθνούς συστήματος, οι φυγόκεντρες δυνάμεις που πάνε να το τινάξουν στον αέρα. Πίσω από κλειστές πόρτες το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών απέτυχε να καταδικάσει την τουρκική εισβολή στη Συρία. Από τους πλέον δυσλειτουργικούς θεσμούς, η αναγκαία πλειοψηφία για να παρθεί απόφαση, το βέτο που μπορούν να ασκήσουν τα μόνιμα μέλη του, οι νικητές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου – εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τη λήξη του Β Πολέμου και δεκαετίες μετά το ψυχρό πόλεμο. Ακατάλληλοι οι ηγέτες να σταθούν στο ύψος που απαιτεί η θέση τους στην παγκόσμια ηγεσία. Ο Πούτιν, είκοσι χρόνια Βυζάντιο σε ίντριγκα να βλάπτει τη Δύση (και τα καταφέρνει). Ο Τζόνσον στιγμιαίος ηγέτης, της περίστασης, της αποτυχίας του Brexit. Ο Μακρόν με δανεικό μπόι, λίγος, πατώντας σε βερμπαλιστικό σκαμνί ευρωπαϊσμού.
Παραδέχομαι μόνο τον Κινέζο Σι Τζινπίνγκ, έχει παγκόσμιο όραμα κομμένο στα μέτρα της χώρας του. Το οποίο με κατατρομάζει
Και ο Αμερικανός.
Η ασυνάρτητη ειλικρίνεια του Τραμπ. Ο οποίος δήλωσε όταν εκλέχθηκε ότι σαν πέσει ο ISIS οι Αμερικανοί θα αποσυρθούν από τη Συρία. Το έκανε. Που τον Αύγουστο του 2013 κατηγόρησε τον Ομπάμα να μην επέμβει στη Συρία δίχως έγκριση από το Κογκρέσο, ύστερα από τη χρήση χημικών όπλων από τον Άσαντ με εκατοντάδες θύματα στη Γούτα. Που τον Απρίλη του 2018 κατηγόρησε τον Ομπάμα ότι αν είχε επέμβει το 2013, η καταστροφή στη Συρία θα είχε σταματήσει (βγήκε κερδισμένος ο Πούτιν τελικά – βέβαια!).
Η δέσμευσή του Τραμπ να σταματήσει η Αμερική να εμπλέκεται σε ατέλειωτους πολέμους, μακριά από τη homeland. Και την ώρα που αποσύρει τα στρατεύματα από τη Συρία στέλνει 3000 στην Σαουδική Αραβία να την προστατεύσει από τον Ιράν και τις πρόσφατες επιθέσεις εκεί σε διυλιστήρια.
(Η ασυναρτησία όσων ξεσηκώθηκαν κατά της πρόθεσης του Ομπάμα να επέμβει το 2013 και τώρα θυμώνουν με τον Τραμ που αποχωρεί).
Η ειλικρίνεια της νύφης του Τραμπ, που μίλησε αληθινά σαν είπε ότι οι πλειοψηφία των Αμερικανών δεν έχει ιδέα ποιοι και που είναι οι Κούρδοι. Η ανειλικρίνεια πολλών Αμερικανών που μισούν τον Προέδρο τους και έτσι δευτερογενώς αποκτούν υπερευαισθησία για τους Κούρδους.
Η ανειλικρίνεια πολλών Ευρωπαίων που ξέρουν που πέφτει η Ρουάντα αλλά δεν θα κοιτάζουν.
17 Οκτωβρίου χθες, παγκόσμια μέρα για την εξάλειψη της φτώχειας.
Θυμάμαι την τελευταία σκηνή από το Sweet Movie του Ντούσαν Μακαβέγιεφ το χορό της σοκολάτας, τον πνιγμό σε σοκολάτα την ώρα που γυριζόταν το διαφημιστικό, το «θα πουλήσουμε σοκολάτα!».
Κι εγώ που ξεκάθαρα έχω στο μυαλό μου ποιος είναι πρόσφυγας και ποιος μετανάστης, να με βάλουν να αξιολογήσω το στάτους παιδιών που φτάνουν στο Νίγηρα από την Ακτή Ελεφαντοστού.
Για το διεθνές σύστημα μιλάμε.